دانمارک پیشتاز در مقابله با دیپ‌فیک‌ها: تصویب قانون مالکیت حقوقی بر چهره، صدا و تصویر افراد

در اقدامی بی‌سابقه در سطح اروپا، دولت دانمارک اعلام کرده قصد دارد قانون کپی‌رایت این کشور را به‌گونه‌ای اصلاح کند که افراد بتوانند حقوق قانونی مالکیت بر چهره، صدا و شباهت فیزیکی خود را به‌صورت رسمی و قابل پیگرد در اختیار داشته باشند. این اقدام که در پاسخ به رشد سریع فناوری‌های مولد مانند دیپ‌فیک‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی صورت گرفته، دانمارک را به نخستین کشور اروپایی تبدیل می‌کند که چنین حقوقی را برای شهروندانش به رسمیت می‌شناسد.

بر اساس این اصلاحیه، افراد خواهند توانست در صورت استفاده بدون اجازه از هویت دیجیتال آن‌ها – اعم از صدا، تصویر یا بازسازی چهره با ابزارهای هوش مصنوعی – نسبت به حذف محتوا اقدام کرده، تقاضای غرامت داشته و علیه پلتفرم‌های منتشرکننده شکایت قانونی ثبت کنند. این قانون همچنین شامل جریمه برای پلتفرم‌هایی خواهد بود که از اجرای آن سر باز زنند.

یاکوب انگیل‌شمیت، وزیر فرهنگ دانمارک، در بیانیه‌ای رسمی اظهار داشت:

“ما می‌خواهیم پیامی روشن به جهان بفرستیم: بدن، صدا و چهره شما متعلق به شماست، نه ماشین‌ها. آنچه شما را تعریف می‌کند، باید تحت حمایت قانونی قرار گیرد.”

این قانون به‌ویژه در شرایطی مطرح شده که افزایش استفاده از دیپ‌فیک‌ها در تبلیغات سیاسی، محتواهای جعلی، و حتی پورنوگرافی‌های غیرمجاز نگرانی‌های گسترده‌ای در سراسر جهان ایجاد کرده است.

تعادل میان حقوق فردی و آزادی بیان

دولت دانمارک اعلام کرده این قانون جدید در عین حال که حقوق هویتی افراد را تضمین می‌کند، آزادی بیان و تولید محتوای طنز و پارودی را نیز محترم می‌شمارد. به‌این‌ترتیب، تولیدات هنری، فرهنگی یا محتوای انتقادی در قالب شوخی و طنز از شمول قانون مستثنا خواهد بود؛ موضوعی که به گفته مسئولان، برای ایجاد تعادل میان حریم خصوصی و آزادی بیان ضروری است.

الگویی برای اتحادیه اروپا

دانمارک قصد دارد در دوره ریاست آتی خود بر شورای اتحادیه اروپا، این رویکرد را به‌عنوان یک الگوی تنظیم‌گری به دیگر کشورها پیشنهاد دهد. این کشور همچنین از کمیسیون اروپا خواسته سازوکارهای هماهنگی برای تنظیم استفاده از چهره و صدای انسان در ابزارهای هوش مصنوعی ایجاد کند.

قوانین مشابه در اروپا

در سال‌های اخیر کشورهای مختلف اروپایی به‌طور مستقل اقداماتی برای مقابله با دیپ‌فیک‌ها انجام داده‌اند. برای مثال، فرانسه و بریتانیا استفاده از محتوای جنسی دیپ‌فیک بدون رضایت را جرم‌انگاری کرده‌اند و مجازات‌هایی از جمله زندان و جریمه‌های سنگین برای آن در نظر گرفته‌اند. اما طرح دانمارک نخستین چارچوب قانونی فراگیر در سطح ملی است که استفاده از داده‌های شخصی در تولید محتوای مصنوعی را به‌طور مستقیم زیر پوشش قوانین کپی‌رایت قرار می‌دهد.

📌 جمع‌بندی

اقدام دانمارک نه‌تنها یک گام بزرگ در جهت صیانت از هویت دیجیتال افراد است، بلکه می‌تواند آغازگر موجی از قوانین مشابه در سراسر جهان باشد. در دنیایی که مرز میان واقعیت و جعل به‌شدت در حال محو شدن است، چنین قوانینی می‌تواند ابزارهای حقوقی مؤثری برای حفاظت از شخصیت، شهرت و امنیت افراد فراهم کند.